U let maar beter op met wat u doet op sociale media. Een man die door zijn werkgever aan de deur werd gezet voor het liken en delen van antisemitische posts op Facebook en dat ontslag aanvocht bij de rechter, kreeg ongelijk. ‘Het is nooit alleen tussen jou en je vrienden.’ (artikel afkomstig uit 'De Standaard')

In tegenstelling tot wat velen wellicht denken, bestaat in het Belgisch arbeidsrecht geen wettelijke verplichting voor werkgevers om een ontslag formeel te motiveren. Een werknemer kan perfect mondeling of schriftelijk ontslagen worden met de ‘eenvoudige’ mededeling dat hij of zij ontslagen wordt vanaf een bepaalde datum. Dus zonder enig detail over de drijfveren die hebben meegespeeld bij dit ontslag. Blijven werknemers dan altijd in de kou staan bij ontslag?

Tegenwoordig wordt elk voordeel genadeloos belast of aan sociale zekerheidsbijdragen onderworpen. Of is er toch nog ruimte voor vrijgevigheid van de werkgever? In principe geldt dat geschenken van werkgevers loon zijn, omdat er een fundamentele link is met de uitvoering van de arbeidsovereenkomst. Bijgevolg moet op de waarde van dit geschenk sociale zekerheidsbijdrage betaald worden. Tevens zal bij ontslag dikwijls geoordeeld worden dat de waarde van dit geschenk mee moet opgenomen worden in de basis van de ontslagvergoeding.

Begin dit jaar stelde Randstad de 17de editie van de Randstad Werkpocket voor. De Werkpocket, geschreven door arbeidsrechtspecialist Filip Tilleman, is al sinds 1990 voor heel wat human resources-managers en personeelsverantwoordelijken de leidraad bij de vele valkuilen in het sociaal- en arbeidsrecht, van de aanwerving en het opstellen van een arbeidscontract tot aan het ontslag.

Als een werknemer in de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst kosten maakt die eigenlijk door de werkgever hadden moeten gedragen worden, kunnen deze door de werkgever worden terugbetaald zonder dat dit als loon kan beschouwd worden. Indien de werkgever deze werkelijk gemaakte kosten terugbetaalt op basis van door de werknemer voorgelegde bewijsstukken kan er in principe geen enkel probleem rijzen

Bij het ontslag van een werknemer kan een werkgever kiezen voor een te presteren opzeggingstermijn of voor onmiddellijk ontslag zonder verdere prestaties. Tijdens een opzeggingstermijn loopt de arbeidsovereenkomst gewoon door en wordt het loon op de normale tijdstippen verder betaald. Bij onmiddellijk ontslag moet de werkgever een verbrekingsvergoeding betalen.

Tijdens de arbeidsovereenkomst krijgt een werknemer wellicht kennis van zakengeheimen of vertrouwelijke gegevens van de werkgever. Een werknemer moet beseffen dat - ook al wordt hierover met geen woord gerept in de arbeidsovereenkomst - er toch een fundamentele geheimhoudingsplicht rust op hem.

Het arbeidsrecht voorziet voor de werknemer in een basisbescherming tegen ontslag. Maar verkozenen van sociale verkiezingen of werknemers in een uitzonderlijke situatie zijn extra beschermd.

Nu de messen geslepen worden voor een nieuwe nationale stakingsdag, rijst de vraag wat de persoonlijke gevolgen zijn voor de staker op arbeidsrechtelijk vlak. Heeft de staker recht op loon en vakantiedagen? Wat zijn de rechten van arbeiders en uitzendkrachten? Wat als je als staker betrokken raakt bij een ongeval?

Een werkneemster komt gewoonweg niet opdagen op het werk. Haar werkgever wordt zelfs niet eens verwittigd. Er volgt later ook geen enkele rechtvaardiging, zoals een medisch certificaat. De werkgever stuurt hierop een aangetekende brief met de vraag om zich onmiddellijk opnieuw op het werk aan te bieden of haar afwezigheid te rechtvaardigen.

Op 24 mei 2016 is de Europese GDPR Verordening (General Data Protection Regulation) in werking getreden - in het Nederlands AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming). Deze verordening regelt de verwerking van persoonsgegevens en heeft een aantal wijzigingen meegebracht in de oude Belgische Privacywet. Die wijzigingen betekenen een niet te onderschatten impact voor uw organisatie. De GDPR bevestigt enerzijds de basisprincipes: de beginselen voor een aanvaardbare, rechtmatige en noodzakelijke verwerking van persoonsgegevens (= gegevensverwerking op een rechtmatige grondslag, voor een legitiem doel en zo lang als noodzakelijk). De GDPR heeft anderzijds in een aantal nieuwe verplichtingen voorzien.

In de regel is een arbeidscontract voor onbepaalde duur, waarop geen enkele tijdslimiet staat. Als dit contract op gelijk welk moment verbroken wordt door de werkgever, dan moet die een verbrekingsvergoeding betalen. Er bestaan weliswaar ook arbeidscontracten voor bepaalde duur. De wetgever is echter heel streng tegenover dergelijke contracten, omdat hij oordeelt dat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur meer bescherming geeft.

De motieven die de wetgever voorziet om via uitzendarbeid aan te werven zijn duidelijk: het moet gaan om tijdelijke situaties, waarbij het bedrijf een acuut gebrek heeft aan personeel en dat wordt opgevangen door het inzetten van uitzendkrachten. In de realiteit is uitzendarbeid echter zeer sterk geëvolueerd naar een uiterst efficiënt middel om te rekruteren.

Bij een bedrijfsoverdracht genieten de overgedragen werknemers een bijzondere bescherming. En dit dankzij de nationale CAO 32bis. HR-expert Jan Van Acoleyen praat erover met Meester Tilleman.