Economische werkloosheid: wat mag en wat niet?

Update COVID-19:

Sinds de coronaviruscrisis krijgen veel bedrijven te kampen met tijdelijke werkloosheid. De sociale partners sloten een collectieve arbeidsovereenkomst om de toegang tot de tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken te vereenvoudigen. Met de vereenvoudigde procedure voor tijdelijke werkloosheid komt er duidelijkheid voor werkgevers en werknemers. Lees meer hier.

Wat is economische werkloosheid?

Raar maar waar, het begrip “economische werkloosheid” is nergens omschreven in de arbeidswetgeving. Algemeen wordt aangenomen dat een werkgever zich hierop kan beroepen wanneer hij om economische redenen tijdelijk het normale werkritme in de onderneming niet meer kan verzekeren. De economische oorzaak moet natuurlijk onafhankelijk zijn van de wil van de werkgever en mag niet voortspruiten uit een gebrekkige organisatie of wanbeheer. Denk aan een terugval in orders door een recessie of een gebrek aan grondstoffen door een politieke boycot.

Loon tijdens economische werkloosheid?

Als de werkgever naar aanleiding van economische redenen formeel de economische werkloosheid inroept, dan wordt de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdelijk niet meer uitgevoerd door werkgever en werknemers. Het gebrek aan loon wordt dan gecompenseerd door werkloosheidsvergoedingen. In sommige sectoren komen daar nog bijkomende vergoeding bovenop, betaald door het Fonds voor Bestaanszekerheid.

Arbeiders wel, bedienden niet.

Het algemene systeem van economische werkloosheid kan enkel en alleen toegepast worden voor arbeiders en niet voor de bedienden! Voor bedienden bestaat een uitzonderlijk systeem dat aan veel strengere voorwaarden is onderworpen. Daarenboven kunnen enkel arbeiders er een beroep op doen als zij al hun dagen inhaalrust hebben opgebruikt (de dagen waarop zij gerechtigd zijn door zondagwerk, tewerkstelling op feestdagen of het presteren van overuren).

Werkgever moet tijdig aankondigen.

De werkgever moet zowel de werknemers als de RVA formeel inlichten over zijn intentie om voor zijn arbeiders het systeem van economische werkloosheid toe te passen. In principe moeten de arbeiders acht dagen voorafgaand aan de economische werkloosheid ingelicht worden via een brief of aanplakking in de onderneming. Die aankondiging moet de namen bekend maken van de werknemers die op economische werkloosheid gezet zullen worden, het aantal werkloosheidsdagen en de precieze data. De RVA moet op dezelfde dag een kopie ontvangen van deze mededeling en een uiteenzetting over de economische oorzaken, die de economische werkloosheid rechtvaardigen. Tenslotte moeten ook de ondernemingsraad of de syndicale afvaardiging dezelfde mededelingen ontvangen. Als de werkgever niet of niet tijdig verwittigt, dan moet hij toch loon betalen aan zijn arbeiders!

Duurtijd van de schorsing.

Een werkgever kan in principe een volledige schorsing van de arbeidsprestaties afkondigen voor maximaal vier weken. Hij kan ook opteren voor een schorsing van enkele werkdagen per week. Wanneer de toegelaten maximumduur werd bereikt, dan moet de werkgever gedurende een volledige werkweek het werk laten hervatten, vooraleer een nieuwe periode van economische werkloosheid af te kondigen. Let op: heel vaak is er op sectorniveau een specifieke collectieve arbeidsovereenkomst, die andere formaliteiten voorziet voor de werkgever en die dus afwijkt van de maximumduur van de economische werkloosheid.

Speciale omstandigheden.

Gelet op de speciale omstandigheden, heeft een werknemer het recht om gedurende deze periode de arbeidsovereenkomst eenzijdig op te zeggen, dus zonder dat enige opzeggingstermijn moet gerespecteerd worden. Het is evident dat de werkgever tijdens de duur van de economische werkloosheid, de arbeid die normaal verricht wordt door deze arbeiders, niet kan uitbesteden aan contractors. Dit zou een aanfluiting zijn van het systeem.