Wie draait op voor beroepsfouten: werknemer of werkgever?

Werknemer is niet aansprakelijk voor schade.

Raar maar waar, het basisprincipe is dat krachtens artikel 18 van de arbeidsovereenkomstenwet de werknemer principieel niet aansprakelijk is voor de schade die hij bij de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst aan de werkgever of derden berokkent.

Het moet benadrukt worden dat contractueel niet kan worden afgeweken van deze strikte regels inzake aansprakelijkheid. Zo is een clausule in de arbeidsovereenkomst van een kassierster, waarin overeengekomen dat zij voor elk kastekort aansprakelijk is, altijd nietig.

Uitzondering 1: fout met opzet of bedrog.

Er zijn drie fundamentele uitzonderingen, waarbij de werknemer toch aansprakelijk is voor schade die hij veroorzaakt aan de werkgever of derden. Ten eerste is de werknemer aansprakelijk wanneer hij opzettelijk of bedrieglijk schade berokkent. Een typisch geval uit de praktijk is de werknemer, die na het weigeren van een loonsverhoging, wraak neemt door een een machine opzettelijk kapot te maken.

Uitzondering 2: buitensporig zware fout.

De werknemer is ook aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een zware fout. Het gaat hier over een onopzettelijke fout die zo buitensporig is dat ze niet te verontschuldigen valt. Neem als voorbeeld een werknemer die al vele jaren in het bedrijf werkt en de door iedereen gekende veiligheidsprocedures blijft negeren, waardoor hij een ongeval veroorzaakt. Let wel, begrip ‘zware fout’ heeft in deze context niets te maken met het concept van dringende reden bij ontslag. Het is dus mogelijk dat iemand een zware fout begaat waarvoor hij de schade moet terugbetalen aan zijn werkgever, maar dat dit feit geen grondslag is voor een ontslag om dringende reden.

Uitzondering 3: herhaaldelijke lichte fouten.

Een derde situatie waarbij de werknemer toch aansprakelijk kan gesteld worden voor schade is wanneer hij weliswaar lichte fouten begaat, maar deze verschillende keren blijft herhalen. Het is niet noodzakelijk dat het altijd dezelfde lichte fout is die zich voordoet. Verschillende lichte fouten kunnen een gewoonte vormen, die uiteindelijk leidt tot aansprakelijkheid.

In die optiek zou een kassierster die herhaalde keren kastekorten heeft, uiteindelijk verplicht worden om de hierdoor geleden schade aan de werkgever te vergoeden.