Motiveringsplicht bij ontslag? Een grote misvatting!
In 2014 ging het eenheidsstatuut van kracht, waarbij een nieuwe ontslagregeling van toepassing werd voor arbeiders en bedienden. In het arbeidsrecht werd ook gesleuteld aan de ontslagmotivering. Human resources-experte Sandra Van Dorpe praatte erover met Meester Filip Tilleman.
Enkele jaren geleden is ons arbeidsrecht grondig veranderd. Het heeft een facelift doorgemaakt met de invoering van het eenheidsstatuut. Proefperiode afgeschaft, carensdag afgeschaft, de opzegtermijnen zijn een beetje gelijkgeschakeld. Maar vandaag gaan we het hebben over CAO 109 en dat gaat over de motiveringsplicht bij ontslag. Moet elk ontslag dus nu gemotiveerd worden?
Dat is een absolute misvatting! Vanuit strikt juridisch oogpunt moet op de dag van vandaag een ontslag niet gemotiveerd worden. Het is de ex-werknemer die zelf het initiatief moet nemen naar zijn ex-werkgever om de motivering na het ontslag te bekomen. Concreet moet de ex-werknemer een aangetekende brief sturen binnen de twee maanden na het ontslag, als hij of zij onmiddellijk ontslagen is. Is er een opzegtermijn betekend, dan moet het binnen de zes maanden na het verzenden door de werkgever van de aangetekende brief gebeuren.
Wat zijn de sancties als de ex-werkgever daar niet op ingaat?
Dan kost dit de ex-werkgever onverbiddelijk twee weken loon. Wordt nadien duidelijk dat we te maken hebben met een kennelijk onredelijk ontslag, wat in feite zou impliceren dat het ontslag niet is gemotiveerd door de houding van de ex-werknemer of door economische omstandigheden en dat geen enkele redelijke werkgever die ontslagbeslissing zou genomen hebben. Dan kan dat de ex-werkgever drie tot zeventien weken loon kosten bovenop de verbrekingsvergoeding. Dat is in feite de sanctie voor de motivering of het gebrek aan motivering. Het is in deze context van groot belang om te motiveren met zeer praktische voorbeelden van wat precies verkeerd is gelopen, in de plaats van heel algemene termen te gebruiken in de stijl van “een gebrek aan motivatie”.
Tenslotte, wat is uw opinie of advies: onmiddellijk motiveren of niet motiveren?
Los van het juridische, raad ik aan om bij ontslag niet onmiddellijk uitgebreid te gaan motiveren. Ik heb al in de praktijk opgemerkt dat iemand de fataliteit van een ontslag gaat aanvaarden. Wat iemand drijft naar een rechtbank, dat is de motivering. Zeker als het op papier van naaldje tot draadje wordt uitgewerkt. Dan zie je dat dat enorme emoties losweekt, wat uiteindelijk gaat leiden tot procedures…
Een werkneemster komt gewoonweg niet opdagen op het werk. Haar werkgever wordt zelfs niet eens verwittigd. Er volgt later ook geen enkele rechtvaardiging, zoals een medisch certificaat. De werkgever stuurt hierop een aangetekende brief met de vraag om zich onmiddellijk opnieuw op het werk aan te bieden of haar afwezigheid te rechtvaardigen.
Een probleem of conflict tussen werkgever en werknemer kan zo ernstig zijn dat ze het vertrouwen tussen beiden voorgoed verbreekt. In dat geval kan er ontslag om dringende reden ingeroepen worden. HR-expert Jan Van Acoleyen praat erover met Meester Tilleman.
Voor het bepalen van de grootte van de opzeggingstermijn of de opzeggingsvergoeding is de anciënniteit van de werknemer het meest doorslaggevende element. Op eerste gezicht lijkt het heel gemakkelijk om de anciënniteit precies te bepalen, in de praktijk kunnen echter heel wat interpretatieproblemen opduiken. We lichten enkele principes toe voor een goed begrip.