De almacht van de sociale inspectie (update 10/09/2020: controles COVID-19 onderaan tekst)

Een strafproces van een gekend restauranthouder trok opnieuw de aandacht op de heel ruime onderzoeksbevoegdheden van de sociale inspectie. De werkgever weigerde de sociale inspectie binnen te laten in z’n restaurant. Sociale inspecteurs hebben nochtans het wettelijk recht om op elk ogenblik van de dag of van de nacht, zonder voorafgaandelijke verwittiging vrij binnen te gaan in alle mogelijke arbeidsplaatsen!

Binnen zonder bellen

In tegenstelling tot de gerechtelijke politie, hebben sociale inspecteurs geen voorafgaandelijke rechterlijke machtiging nodig om een arbeidsplaats te bezoeken. Ze moeten enkel kunnen aantonen dat zij redelijkerwijze konden vermoeden dat op een bepaalde plaats mensen aan het werk zijn. Het licht dat s’ nachts brandt in het gebouw of wagens op de parking zijn een voldoende reden. Als de lokalen bewoond zijn, dan hebben ze slechts een beperkt toegang, zoals bij betrapping op heterdaad). De sociale inspecteurs mogen ook identiteitscontroles doen van elke persoon die ze nuttig achten voor hun onderzoek (werknemers, werkgevers, klanten,…) en al deze personen ondervragen.

Recht op overleg met advocaat beperkt

Enkel en alleen voor de zwaarste categorie van sociale misdrijven, zoals bij tewerkstelling van illegalen of kinderarbeid, heeft de werkgever het recht om vóór het verhoor een vertrouwelijk overleg van maximaal dertig minuten te hebben met een advocaat. Sociale inspecteurs mogen dan weer zonder voorafgaandelijk rechterlijk bevel alle mogelijke informatiedragers van sociale gegevens (bijvoorbeeld individuele rekeningen en arbeidsovereenkomsten) actief opsporen en onderzoeken. Andere gegevens mogen ze enkel vragen hen voor te leggen.

Inbeslagname

Sociale inspecteurs kunnen ook goederen in beslag nemen zoals documenten en computers, dit ongeacht of de werkgever eigenaar is of niet. Ze mogen ook stalen nemen en foto- of videomateriaal opnemen. Wanneer iemand het toezicht van de sociale inspectie verhindert door bijvoorbeeld de toegang te weigeren, kan dit een gepeperde rekening opleveren. De strafboetes lopen op van 4.800 tot 48.000 euro, te vermenigvuldigen met aantal betrokken werknemers en daarenboven zelfs eventueel beroepsverbod of sluiting van de zaak.

Zwijgrecht

Let wel, niemand kan gedwongen worden verklaringen af te leggen waardoor hij zichzelf beschuldigt. Het zwijgrecht valt dan ook niet onder de definitie van verhindering van toezicht.

Aangekondigde controles in 2020

De Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD) kondigt voor het lopende jaar 2020 flitscontroles aan in de volgende sectoren:

Schoonmaaksector: Januari
Elektrotechnische en bouwsector: Maart
Taxi- en vervoerssector: Mei
Land- en tuinbouwsector: Juli
Carwashsector: September
Vleessector: November

Voor de horecasector is nog geen tijdstip vastgelegd.

De acties zijn vooral informatief en preventief bedoeld, maar dat neemt niet weg dat de inspectiediensten zullen optreden en beboeten wanneer ze ernstige inbreuken vaststellen. Het is dus best om alles vooraf in orde te maken.

De SIOD publiceerde de volledige lijst van controles met telkens een handige checklist per sector. Raadpleeg de lijst via deze link: lees meer.

Nieuw: controles COVID-19

De SIOD publiceerde recent een nieuwe checklist “preventiemaatregelen COVID-19”. Wat kan een inspecteur nakijken tijdens een controle met betrekking tot de naleving van de preventiemaatregelen inzake COVID-19?

  • Handhygiëne
  • Social distancing
  • Algemene hygiëne
  • Ventilatie

Raadpleeg de volledige checklist via deze link: lees meer.

Neem contact op voor advies op maat

Meer inzicht in impact arbeidsrecht op werkgevers en werknemers?

Ontvang 2 keer per maand onze nieuwe artikels via e-mail.
Schrijf u hier in.

Uw gegevens worden vertrouwelijk behandeld en zullen nooit aan derden worden doorgegeven.