Lot werknemers bij faillissement als gevolg van coronavirus? (update 12 mei 2020)

Wanneer is een onderneming failliet?

Volgens de juridische definitie is een onderneming failliet wanneer die aan twee voorwaarden voldoet: “op duurzame wijze ophouden te betalen” en “een geschokt krediet hebben”. “Duurzaam ophouden te betalen” betekent dat de schuldeisers geen geld meer ontvangen en ook niet meer bereid zijn nog langer uitstel van betaling te verlenen. “Een geschokt krediet” betekent dat derden, voornamelijk banken, de onderneming niet meer willen financieren. 

Wat moet binnen de eerste maand gebeuren?

Als aan de twee voorwaarden uit de definitie is voldaan, moet de onderneming binnen de maand naar de ondernemingsrechtbank stappen om de boeken letterlijk neer te leggen. Uiterlijk op dat moment moeten de werknemers of hun vertegenwoordigers hiervan op de hoogte worden gebracht. 

Wat met de arbeidsovereenkomsten?

Als de ondernemingsrechtbank het faillissement uitspreekt, stelt zij een curator en een rechter-commissaris aan. Het is opmerkelijk dat een faillissement niet automatisch een einde maakt aan de arbeidsovereenkomsten van de werknemers. Het is dus geen geval van overmacht, waardoor zonder enige verbrekingsvergoeding een einde zou komen aan de arbeidsovereenkomsten. Het is de curator die onmiddellijk na zijn ambtsaanvaarding moet beslissen of de arbeidsovereenkomsten van de getroffen werknemers al dan niet verder worden uitgevoerd. De werknemers kunnen de curator aanmanen om deze beslissing binnen de 15 dagen te nemen. Deze termijn kan verlengd worden, mits akkoord van de werknemers. Als de curator binnen de gestelde termijn geen beslissing neemt, wordt hij geacht de arbeidsovereenkomsten te beëindigen. Hij kan natuurlijk ook binnen die termijn effectief de beslissing nemen om te beëindigen. In beide gevallen hebben de werknemers het recht op een opzeggingsvergoeding, berekend volgens de normale regels van het arbeidsrecht. 

Hoe kunnen ex-werknemers betaald worden?

De ex-werknemer wordt bij een faillissement een bevoorrecht schuldeiser ‘in’ de failliete boedel, zijnde het geheel van schuldeisers. Hij zal, in de mate dat er uiteindelijk nog voldoende geld is, betaald worden vóór andere schuldeisers in de boedel. In tal van faillissementen zal er echter geen betaling mogelijk zijn bij gebrek aan activa. Het Fonds Sluiting der Ondernemingen kan redding bieden door in de plaats van het failliete bedrijf te betalen. Deze tussenkomst moet door de ex-werknemer worden aangevraagd met een formulier F1, dat ondertekend is door de curator en de ex-werknemer. 

Waarom eventueel toch blijven werken?

De curator kan ook beslissen om de arbeidsovereenkomsten van de failliete onderneming uit te voeren, omdat hij bijvoorbeeld oordeelt dat er meer kans is op een overname als het bedrijf blijft functioneren. De curator moet hiertoe uitdrukkelijke toestemming krijgen van de ondernemingsrechtbank en het is noodzakelijk dat vooraf de werknemers of hun vertegenwoordigers worden gehoord. Belangrijk is dat het loon voor de prestaties na het vonnis van faillissement beschouwd worden als schulden ‘van de boedel’ en dus uitbetaald worden vóór de schuldvorderingen ‘in’ de boedel. De betrokken werknemers kunnen er dan ook van uitgaan dat ze voor hun prestaties na het faillissement ook effectief loon zullen ontvangen en niet pro deo zullen moeten werken. 

De bevriezing van de faillissementsprocedures wordt verlengd tot 17 juni.